Karot Sözlüğü (A–Z)

Temel Kavramlar

Karot

Beton, taş veya asfalt gibi sert malzemelerden silindirik numune alma veya kontrollü delik açma işlemidir.

Karotçu

Karot makineleriyle delme, kesme ve numune alma işlemlerini profesyonel şekilde yapan uzman usta.

Karot Firması

Karot delme, kesme ve numune alma hizmetlerini profesyonel ekipman ve deneyimli personel ile sunan işletme.

---

Karot Sözlüğü A–Z

Açısal delme (Angled coring)

Deliklerin belirli bir açıyla (ör. 30°, 45°) açılması. Tesisat, ankraj ve çakışma kaçınma amaçlı yapılır.

Adaptör (Adapter)

Uç ile makine arasındaki bağlantıyı dönüştüren parça (ör. 1¼" UNC – ½" BSP dönüşümleri).

Ağız (Segment face)

Elmas segmentin kesim yapan ön yüzeyi. Aşınma paterni performansı gösterir.

Akışkanı kesme (Water flush / Dry)

Islak kesimde suyla çamur giderilir ve soğutma yapılır; kuru kesimde vakum + toz filtresi gerekir.

Altyapı taraması (Rebar/Utility scanning)

Delmeden önce donatı, kablo, boru tespitine yönelik radar (GPR) veya paspayı ölçer ile kontrol.

Ankraj (Anchor)

Karot standını zemine/duvara sabitleyen kimyasal ya da mekanik bağlantı elemanı.

Arbor / Mandren (Arbor / Chuck)

Karot ucunun bağlandığı ara parça/mandren sistemi.

Baskı (Feed pressure)

Uca uygulanan ilerleme kuvveti. Çok düşükte camsılaşma, çok yüksekte segman kırılması riski.

Bağ (Bond)

Elmasları tutan metal matrisin sertliği. Sert bağ: aşındırıcı malzemede; yumuşak bağ: sert betonda tercih edilir.

Bıçak izleri (Kerf marks)

Kesim sonrası yüzeyde kalan çizgisel izler; ayarsızlık ya da dengesiz ilerleme göstergesidir.

BSP / UNC diş (BSP / UNC thread)

Uç ve adaptör bağlantı standartları. Karotta yaygın: 1¼" UNC, ½" BSP.

Çamur (Slurry)

Islak kesimde çıkan su+toz karışımı. Vakumlu çamur toplayıcı veya çamur havuzu ile yönetilir.

Çap (Diameter)

Uç dış çapı. Standartlar: 32–400+ mm; tesisat için 40–160 mm en yaygın aralık.

Çekirdek numune (Core sample)

Betondan alınan silindirik numune. Basınç dayanım testi için laboratuvara gönderilir.

Çıkış patlaması (Breakout/Spalling)

Delik arka yüzünde betonun kırılarak kopması. Son 1–2 cm’de ilerleme azaltılarak önlenir.

Derinlik (Depth)

Tek uçla delinebilen maksimum boy. Uzunluk yetmezse uzatma adaptörüyle artırılır.

Derz kesimi (Joint cutting)

Zemin dilatasyon/derz oluşturma işlemi (genelde testere ile); karot terimiyle sık beraber anılır.

Diş çekme (Thread stripping)

Yanlış adaptör/hatalı sıkma nedeniyle dişlerin bozulması.

Dönüş hızı – RPM (Spindle speed)

Ucun dakikadaki devir sayısı. Çap büyüdükçe RPM düşürülür.

Donatı (Rebar)

Beton içindeki çelik takviye. Aşırı donatı kesimi için elmas bağ ve besleme optimizasyonu gerekir.

Duvar stantı (Core rig / Stand)

Karot makinesini yüzeye sabitleyen ray-kızak sistemi.

Elmas segment (Diamond segment)

Kesimi yapan elmas + metal matrisli parçalar. Segment sayısı, yükseklik ve bağ türü performansı belirler.

Fazla ısınma (Overheating)

Su yetersizliği veya aşırı beslemede segman yanması/glaslaşma. Belirti: kıvılcım, siyah çamur, kokma.

Geri vuruş (Kickback)

Sıkışma/çarpma sonucu makinenin aniden geri tepmesi. Stand sabitleme ve doğru besleme şarttır.

GPR (Ground Penetrating Radar)

Donatı, boşluk, tesisat tespiti için yer radarı.

Hidrolik güç ünitesi (Hydraulic power pack)

Bazı raylı kesim sistemlerini besleyen hidrolik kaynak.

Hz / Frekans (Frequency)

Elektrikli motor ve invertör ayarları için; tork/RPM ilişkisinde önemlidir.

İlerleme hızı (Feed rate)

Delme hızı (mm/dk). Malzeme, bağ, RPM ve suya göre ayarlanır.

İnvertör (VFD)

Değişken hız sürücüsü. Tork/RPM kontrolü sağlayarak segman ömrünü uzatır.

Islak kesim (Wet coring)

Su ile soğutma/toz kontrolü. Segment ömrü ve kesim stabilitesi için önerilir.

İşaretleme (Layout/Marking)

Delik merkezinin ve açısının lazer, mastar veya şablonla işaretlenmesi.

Kalibrasyon (Calibration)

Makine, su akışı, tork ve sensörlerin standart ayarları. Tekrarlanabilir performans sağlar.

Kaplin (Coupling)

Uzun mil veya uzatma adaptörlerinin bağlandığı ara bağlantı elemanı.

Kartuş kimyasal (Chemical anchor)

Stand sabitleme için reçine bazlı kimyasal dübel malzemeleri.

Karkas/kabuk (Barrel / Tube)

Karot ucunun gövde borusu. Çelik veya yüksek ısıl dayanımlı alaşım.

Kavsak delme (Through coring)

Duvar veya döşemeyi tamamen delebilmek için giriş-çıkış kontrollü delme.

Kesme sütunu (Stand column)

Stant gövdesi; kızak, ağırlık ve açı ayarlarının bulunduğu dikme.

Kuru karot (Dry coring)

Su olmadan, toz emişli delme. Hafif blok/tuğla ve bazı şaplarda tercih edilir.

Lazer hizalama (Laser alignment)

Delik merkezinin ve dikliğinin lazerle hizalanması.

Mil (Spindle / Shaft)

Makineden uca güç aktaran döner parça.

Montaj kimyasalı (Anchoring adhesive)

Stand ankrajında hızlı kürlenen kimyasallar (epoksi/vinilester).

Numune düzeltme (Capping/Grinding)

Test öncesi karot numunesinin başlarının düzleştirilmesi/kaplanması.

Numune oranı (Core ratio / L/D)

Numune boy/çap (L/D) oranı. Basınç testi için genellikle 1.0–2.0 arası kabul görür.

Naşterleme (Chiseling)

Çıkış patlamasını temizlemek ya da başlarken çapak almak için kontrollü yontma.

Oturma plakası (Base plate)

Standın zemine temas eden ve ankrajlandığı taban plakası.

Pasif havuz (Slurry pond/pool)

Islak kesimde çamur toplama için çevresel bariyer/havuz.

Paspayı (Cover thickness)

Donatının beton yüzeye uzaklığı. Delme güvenliği ve donatı kesim riskini belirler.

Pilot delik (Pilot hole)

Büyük çaptan önce küçük çapla kılavuz delik açma.

Raylı sistem (Track system)

Büyük çap/derinlik kesilerinde kullanılan ray üzerinde hareketli kesim düzeneği.

Reküperasyon (Dressing)

Cansızlaşan (glaslaşan) segmentin elmaslarını yeniden açığa çıkarmak için aşındırıcı blokta “tazeleme”.

Segman köprüsü (Segment bridge)

Segmentlerin gövdeye bağlandığı yapısal köprü; ısı dağılımı ve stabiliteyi etkiler.

Segman yüksekliği (Segment height)

Aşınabilir elmas tabakasının kalınlığı (ör. 7–12 mm). Ömür ve m² performansını belirler.

Segman yapışması (Glazing)

Elmasların matris içinde gömülerek kesimin durması. Sert taşta/düşük beslemede görülür.

Standart sapma (SD) – (Testing)

Basınç dayanım sonuçlarındaki dağılım ölçüsü. Numune kalitesinin göstergesi.

Su beslemesi (Water supply)

Islak kesimde basınçlı hat veya pompajlı tank ile soğutma ve talaş tahliyesi.

Suction pad (Vakum tabanı)

Düz, gözeneksiz yüzeylerde ankrajsız stand sabitlemek için vakum plakası.

Tapa (Core plug)

Delme sonunda tüpten çıkan silindirik beton parçası.

Tırtıl (Key slot)

Uç gövdesindeki boyuna yarık; lehimi/bağı güçlendirir, çamur akışını iyileştirir.

Toz emiş (Dust extraction)

Kuru delmede HEPA filtreli endüstriyel süpürge ile toz kontrolü.

Tork (Torque)

Döndürme momenti. Büyük çaplarda yüksek tork ve düşük RPM birlikte kullanılır.

Uç (Core bit)

Elmas segmentli karot borusu. Çap/bağ/segment sayısı malzemeye göre seçilir.

Uç uzatma (Extension rod)

Delme derinliğini artıran uzatmalar (250–1000 mm). Kaplin/adaptörle bağlanır.

Vibrasyon (Vibration)

Aşırı titreşim, segman kırılması ve yüzey çatlaklarına yol açabilir. Stand sabitliği ve doğru ayarlarla azaltılır.

Viskozite (Viscosity – slurry)

Çamurun akış direnci; tahliye ve temizlik performansını etkiler.

Yanal kaçma (Wander)

Delmenin başlangıçta merkezin dışına kayması. Şablon, düşük RPM ve pilot delikle azaltılır.

Yumuşatma (Soft start)

Motora düşük akımla kalkış verip makine/dişli ömrünü artıran fonksiyon.

Zaman/delik (Cycle time)

Bir deliğin toplam süresi (kurulum + delme + temizlik). Teklif ve planlama için kritiktir.

---

Kısaltmalar

• GPR: Ground Penetrating Radar (Yer Radarı)
• VFD: Variable Frequency Drive (İnvertör)
• HEPA: High-Efficiency Particulate Air (Yüksek verimli filtre)
• L/D: Length/Diameter (Numune boy/çap oranı)

---

Pratik Seçim Rehberi

• Sert/çok donatılı beton: Yumuşak bağ (soft bond), düşük RPM, bol su.
• Aşındırıcı hafif beton/şap: Sert bağ (hard bond), orta RPM, kontrollü su.
• Çap ↑: RPM ↓, tork ↑, besleme kademeli.
• Derinlik ↑: Uzatma adaptörü + su debisi ↑, çıkışta hız ↓ (patlama önleme).

Profesyonel destek gerekir mi? Beton delme ve beton kesme işlemlerinde Trisay Mühendislik güvenilir çözümler sunar.